برای ساخت واکسن، باید مراحلی طی شود تا مجوز مصرف عمومی برای آن صادر شود. هدف از این مراحل ـ که غالباً بین یک تا چهار سال زمان میبرد ـ اثبات «ایمنی»، «کارایی» و «اثربخشی» واکسن است. در واقع از یک سو در ساخت و تزریق واکسن باید جنبه احتیاط رعایت شود و از سوی دیگر از دست دادن زمان، موجب بالا رفتن آمار قربانیان میشود که به اصطلاح اصولیون دوران بین محذورین پیش میآید. حال سوال آن است که حکم فقهی تست اثر بخشی و تزریق واکسن بر روی انسان در چه زمانی جایز و در چه مرحلهای جرم است؟ جستار حاضر با روش تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانهای بدین نتیجه رسیده است که اوّلاً با توجه به ادله فراوان وجوب حفظ جان و حرمت به خطر انداختن سلامت انسان، تنها در صورتی تست اثربخشی واکسن مجاز است که اولاً تمام مراحل ساخت آن بر اساس اصول علمی طی شده باشد تا احتمال تهدید سلامت انسان به حداقل ممکن برسد و ثانیاً قبل از انسان ـ بشرط مفید بودن ـ بر روی دیگر جانداران تست شده باشد و ثالثاً شرایط جامعه به گونهای باشد که تست واکسن ـ با وجود عوارضی که دارد ـ بر عدم آن ترجیح داشته باشد و الا باید از باب ادله ثانویهای مانند ضرورت و حفظ نظام و ... قائل به جواز چنین آزمایشی شویم.